Οι κάπροι «σώζουν» τους λαγούς!          

Πριν από αρκετά χρόνια δεν ήταν λίγοι αυτοί που έλεγαν ότι το ενδημικό θήραμα είναι αυτό που μελλοντικά θα απορροφά το ενδιαφέρον της πλειονότητας των κυνηγών. Και όπως φαίνεται δικαιώνονται απόλυτα τώρα που το... μέλλον έφτασε.

Χρόνο με τον χρόνο οι κυνηγοί που ασχολούνται με το ενδημικό θήραμα και ειδικότερα με το κυνήγι των τριχωτών γίνονται όλο και περισσότεροι, και αυτό είναι λογικό μια και τόσο ο λαγός όσο και ο αγριόχοιρος παρουσιάζουν συνεχείς αυξητικές τάσεις του πληθυσμού τους στις περισσότερες περιοχές της Ελλάδος. Γι' αυτό, θα ασχοληθούμε πρώτα με τους λαγοκυνηγούς που κάνουν τις δικές τους διαπιστώσεις και βγάζουν τα δικά τους συμπεράσματα. Μιλήσαμε με τρεις «λαγάδες» που προέρχονται από διαφορετικές περιοχές και ο καθένας μάς μετέφερε τα συμπεράσματα και τις διαπιστώσεις από τη δική του περιοχή, και όπως φαίνεται συμφωνούν σχεδόν σε όλα.

«Η θηροφύλαξη και η στροφή πολλών λαγοκυνηγών στον αγριόχοιρο έχει βοηθήσει τον λαγό να ανακάμψει».

Και πρώτα από όλα στη συμβολή της θηροφυλακής και της θηροφύλαξης γενικότερα στην πάταξη της λαθροθηρίας ειδικά την κρίσιμη εποχή της αναπαραγωγής. Οπως αποδείχτηκε η μάστιγα της νυκτολαθροθηρίας με τους προβολείς έχει περιοριστεί σημαντικά και αυτό είναι το σημαντικότερο επίτευγμα των κυνηγετικών οργανώσεων.

Από τη μια πλευρά οι θηροφύλακες και από την άλλη η συνειδητοποίηση των κυνηγών έχουν φέρει θεαματικά αποτελέσματα, ενώ η παράλληλη στροφή πολλών λαγοκυνηγών στο κυνήγι του αγριόχοιρου συνέβαλε σημαντικά στη μείωση της κυνηγετικής πίεσης στο εθνικό μας θήραμα που αναμφισβήτητα παραμένει ο λαγός.

Οι διαπιστώσεις...
- «Ηταν μια πολύ καλή χρονιά για τον λαγό» μας λέει ο Δημήτρης Θεοχάρης από τη Δεσκάτη Γρεβενών που διατηρεί το κυνοτροφείο «Καμβουνίων» στο οποίο εκτρέφει Ιχνηλάτες Πορσελέν και Γιούρα. Θεωρεί ότι η καλύτερη λαγοχρονιά των τελευταίων χρόνων ήταν αυτή που μας πέρασε και εξηγεί τους λόγους.

- «Οι καιρικές συνθήκες την περσινή αναπαραγωγική περίοδο ήταν πάρα πολύ καλές και σε συνδυασμό με τη μείωση του πληθυσμού της αλεπούς συνέβαλαν τα μέγιστα στην αύξηση του πληθυσμού των λαγών. Οπως μου λένε αρκετοί συνάδελφοι εδώ στα μέρη μας έπεσε ψώρα στην αλεπού και αυτό ίσως συνέβαλε στη μείωσή της, ενώ οι αυξητικές τάσεις που παρουσιάζουν οι λύκοι και η συνεχής παρουσία τους λειτουργεί ανταγωνιστικά ως προς την αλεπού. Μάλλον έχουμε μια βοήθεια από εκεί που δεν την περιμέναμε στην αντιμετώπιση της αλεπούς».

Ρωτάμε τον κ. Θεοχάρη για τη λαθροθηρία και η απάντησή του είναι πραγματικά ενδιαφέρουσα και ξεκάθαρη.

- «Οχι δεν έχουμε λαθροθηρία. Και αυτή που υπάρχει σε ό,τι αφορά τον λαγό βρίσκεται σε μηδενικά ποσοστά. Ο θηροφύλακας που έχουμε εδώ στον Σύλλογό μας κάνει πολύ καλή δουλειά, ενώ οι ελάχιστοι που ήταν επιρρεπείς στη λαθροθηρία ασχολούνται πια μόνο με το αγριογούρουνο που έχει και περισσότερο... κρέας».

Ο Κυριάκος Φραγγέας ζει στην Αθήνα και κυνηγάει συνήθως στις περιοχές της Μάντρας και της Μαγούλας όπου φέτος υπήρχε μεγαλύτερος συνωστισμός.

- «Τα προηγούμενα χρόνια εκεί που έβρισκες 2-3 παρέες, συναντάς... επτά με αποτέλεσμα να δημιουργούνται προβλήματα. Η οικονομική κρίση είναι λογικό να επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τις αποστάσεις που διανύει ένας λαγοκυνηγός. Ετσι λοιπόν παρατηρούμε πλέον ένα σημαντικό συνωστισμό στα κυνηγοτόπια που βρίσκονται κοντά στην Αθήνα αλλά και κοντά στις πόλεις γενικότερα. Η κυνηγετική πίεση είναι λογικό να επηρεάζει τους πληθυσμούς του λαγού ενώ κατά τη γνώμη μου μεγάλο ρόλο παίζουν και τα εκπαιδευτικά που επηρεάζουν ολοχρονίς και δεν αφήνουν τον λαγό να ησυχάσει. Οταν υπάρχουν συνεχή σηκώματα και ξετοπίσματα είναι λογικό όλα αυτά να έχουν συνέπειες στην αναπαραγωγική δυνατότητα του λαγού ιδιαίτερα την άνοιξη και το καλοκαίρι».

Πολλούς λαγούς
Ομως ο Κυριάκος δεν κυνηγάει μόνο στην Αττική. Φέτος, όπως μας λέει, έκανε αρκετές εξορμήσεις στην Αρκαδία όπου κυνηγάει τακτικά στις περιοχές της Νεστάνης και του... «Τριεθνούς» όπως λέγεται η περιοχή κοντά στα σύνορα των νομών Αρκαδίας, Ηλείας και Αχαΐας. Δηλώνει σχεδόν ενθουσιασμένος...

- «Είχε πολλούς λαγούς. Δεν φύγαμε σχεδόν ποτέ άδειοι και πάντα σηκώναμε περισσότερους από ένα-δυο σε κάθε εξόρμηση. Νομίζω ότι η θηροφύλαξη και η στροφή πολλών λαγοκυνηγών στον αγριόχοιρο έχει βοηθήσει τον λαγό να ανακάμψει» συμπληρώνει ο Αθηναίος συνομιλητής μας που με αυτά που είπε εκφράζει τους περισσότερους λαγοκυνηγούς της Αττικής...

Μπορεί οι λαγοκυνηγοί να μη σηκώνουν τουφέκι σε άλλα θηράματα, όμως όλοι οι άλλοι κυνηγοί «κλέβουν» μερτικό από τους λαγούς...

- Ο Γιώργος Πάσουλας είναι γνωστός για τα... λαχταριστά Μπηγκλ του και την αφοσίωσή του σε αυτή την πολυτάλαντη φυλή. Η καθημερινότητά του είναι τα σκυλιά του και η εκπαίδευσή τους στο κυνήγι του λαγού.

Δεν χάνει λοιπόν επιτρεπόμενη ημέρα που δεν θα βγει στα λαγοτόπια της Φθιώτιδας αλλά και στα λαγοτόπια των γειτονικών νομών. Το ρωτάμε όσα ρωτήσαμε και τους προαναφερθέντες.

- «Ηταν μια καλή λαγοχρονιά για όλους τους λαγοκυνηγούς», μας λέει και συνεχίζει: «Νομίζω ότι βοήθησαν αρκετοί παράγοντες για να έχουμε μια καλή λαγοχρονιά αλλά και μια συνεχή τάση σταθεροποίησης του αριθμού των λαγών σε αρκετά υψηλό επίπεδο σε αρκετές περιοχές. Διαφοροποιήσεις υπάρχουν βέβαια και αλλού υπάρχουν λιγότεροι και αλλού περισσότεροι λαγοί. Ομως το γενικό επίπεδο είναι πολύ καλό. Σε αυτό έχουν συμβάλει η θυροφύλαξη, η συνειδητοποίηση των κυνηγών για την ανάγκη προστασίας των θηραμάτων όπως και οι ήπιες καιρικές συνθήκες την κρίσιμη αναπαραγωγική περίοδο».

Ρωτάμε τον Γιώργο Πάσουλα να μας πει πού συναντά τους περισσότερους λαγούς.

- «Οι περισσότεροι λαγοί βρίσκονται σε μέρη που δέχονται ται μικρότερη πίεση και εκεί που οι κυνηγοί δεν πάνε πολύ συχνά. Αντίθετα στα κοντινά κυνηγοτόπια και όπου υπάρχει μεγαλύτερη πίεση οι λαγοί είναι όχι μόνο λιγότεροι αλλά και πιο καχύποπτοι, και αυτό είναι λογικό. Πάντα στα πεδινά υπήρχαν λίγοι λαγοί ενώ όσο ανεβαίνουμε στα ορεινά γίνονται πολύ περισσότεροι».

Το παράπονο του λαγοκυνηγού
Είναι πολύ συνηθισμένες οι διαμαρτυρίες των περδικάδων για τη διαφορετική ημερομηνία έναρξης του λαγού και της πέρδικας. Διαμαρτύρονται επειδή ο λαγός ανοίγει στις 15 Σεπτεμβρίου ενώ η πέρδικα την 1η Οκτωβρίου. Θεωρούν ότι οι λαγάδες ή κάποιοι πονηροί με τη δικαιολογία του λαγού ανηφορίζουν πρόωρα στα περδικοτόπια και αφανίζουν τις πέρδικες. Ισως σε κάποιο ποσοστό να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ομως δεν είναι δικαιολογία αυτή για να ζητούν την ταυτόχρονη έναρξη του λαγού και πέρδικας.

Τότε τι να πουν και οι λαγοκυνηγοί; Πόσοι λαγοί έχουν πέσει άδοξα από περδικάδες, τσιχλάδες, μπεκατσάδες, φασσάδες κ.λπ. Δεν θα έπρεπε και αυτοί να διαμαρτύρονται και να ζητούν απαγόρευση του λαγού σε όσους δεν είναι λαγοκυνηγοί ή απαγόρευση του κυνηγίου όταν δεν επιτρέπεται ο λαγός; Ισως να είναι ο πλέον παραπονούμενος «κλάδος» των κυνηγών αφού σχεδόν όλοι παίρνουν από το «μερτικό» τους, ενώ αντίθετα ο λαγοκυνηγός σχεδόν ποτέ δεν σηκώνει τουφέκι σε άλλο θήραμα. Ας μη ζητάμε λοιπόν να περιοριστούν οι έτσι και αλλιώς λίγες μέρες του λαγοκυνηγιού επειδή μερικοί ασυνείδητοι εξακολουθούν να τουφεκούν πρόωρα τις πέρδικες...

Τα παραμύθια των... καννών

Η πιάτσα βοά με τη σκουριά που υποτίθεται ότι βγάζουν οι κάννες ενός πρεστιζάτου όπλου. Στο κυνηγετικό ράδιο αρβύλα, οι συγκεκριμένες κάννες σκουριάζουν διότι τα ατσάλια του «είναι σκραπ».

Το αντίμετρο που προτείνουν οι «οξειδολόγοι» είναι η αγορά ενός άλλου όπλου που «δεν σκουριάζει ποτέ». Εχει πλάκα η συγκεκριμένη υπόθεση διότι τυχαίνει να ξέρω πολύ καλά ότι και οι δύο κατασκευαστές χρησιμοποιούν ακριβώς τις ίδιες κάννες!

Η παλιά ιστορία έλεγε ότι οι Αγγλοι κατασκευάζουν τις καλύτερες κάννες διότι μαζεύουν καρφιά από πέταλα αλόγων αμαξών που έχουν κτυπήσει στον δρόμο και το μέταλλό τους έχει «ψηθεί». Από αυτό το «ψημένο» μέταλλο γίνονται οι αγγλικές κάννες. Αυτός είναι ο μύθος.

Για του λόγου το αληθές, οι σύγχρονες κάννες γίνονται σε εργοστάσια βαριάς χαλυβουργίας από πεπιεσμένο ατσάλι, όπου το πυρακτωμένο μέταλλο συμπιέζεται για να βγουν οι ανεπιθύμητες ουσίες στην επιφάνεια, εξ ου και ο τίτλος «fluid pressed steel», ατσάλι πεπιεσμένο στη λιωμένη μορφή.

Αλλά η υπόθεση έχει και συνέχεια. Ενώ η μέθοδος κατασκευής καννών από πεπιεσμένο χάλυβα εφευρέθηκε από τον Αγγλο Sir Joseph Whitworth, οι περισσότεροι Αγγλοι κατασκευαστές αγοράζουν κάννες από τη βελγική εταιρεία Delcour. Ούτε πέταλα παίζουν στο «παραμύθι», αλλά ούτε και άλογα, πράσινα ή άλλου χρώματος.

Οι σύγχρονες κάννες γίνονται σε εργοστάσια βαριάς χαλυβουργίας από πεπιεσμένο ατσάλι, όπου το πυρακτωμένο μέταλλο συμπιέζεται για να βγουν οι ανεπιθύμητες ουσίες

Η λείανση...
Μια σημείωση για τη μέτρηση της λείανσης. Η επιφάνεια, όσο λειασμένη και αν είναι, έχει ανωμαλίες, κάτι παρόμοιο με τα διαφορετικά υψόμετρα σε μια πεδιάδα με λόφους. Ειδικά μηχανήματα, με τα πιο πρόσφατα να είναι οπτικά ενώ παλαιότερα ήταν μηχανικά, σαρώνουν την επιφάνεια και μετρούν τις διαφορές μεταξύ των ρηχών και των ψηλών σημείων. Η διάγνωση καταγράφεται ως μέσος όρος διαφοράς βάθους σε μικρά, (εκατομμυριοστά του μέτρου).

Η πολλή λείανση τείνει να κάνει τις επιφάνειες να κολλούν μεταξύ τους, όπως γίνεται με δύο γυάλινες επιφάνειες και αυτό δεν είναι επιθυμητό σε έναν μηχανισμό όπλου.

Είναι λοιπόν δυνατό να μετρηθεί η λείανση του κάθε κατασκευαστή και να εξακριβωθεί η τελειότητά της. Και είναι εξίσου σίγουρο ότι τα σύγχρονα μηχανήματα ηλεκτρολυτικής λείανσης αποδίδουν ομαλότερες και πιο καλά λειασμένες επιφάνειες από το πιο φίνο σμυρίγδι στις παλιές μολυβένιες πλάκες. Η ηλεκτρολυτική λείανση αφαιρεί μέταλλο από τις «κορυφές» των ψηλών σημείων μιας επιφάνειας ηλεκτροχημικά, άρα με πιο ήπιο τρόπο και πιο ελεγχόμενο από το σμυριδόπανο. Ενώ η παλιά «καλή» λείανση στα όπλα έφτανε μέχρι το ντουκόχαρτο νούμερο 1000 οι σύγχρονες μηχανές μπορούν να πάνε μέχρι το νούμερο 10000!

Αλλά δεν υπάρχει λόγος για τέτοιες υπερβολές, η πολλή λείανση τείνει να κάνει τις επιφάνειες να κολλούν μεταξύ τους, όπως γίνεται με δύο γυάλινες επιφάνειες και αυτό δεν είναι επιθυμητό σε έναν μηχανισμό όπλου. Αν λοιπόν ακούσετε και εσείς στις κυνηγοπαρέες τέτοιες ιστορίες μη δίνετε πολλή σημασία αν δεν δείτε ντοκουμέντα. Δηλαδή, φωτογραφίες από τις επισκέψεις σε εργοστάσια, αποτελέσματα ερευνών, και άλλα που θα υποστηρίξουν τα λεγόμενα. Και μην ξεχνάτε ότι η άποψη είναι δικαίωμα και δεν κοστίζει τίποτε σε αυτόν που την εκστομίζει? ανεύθυνα!

ΤΙ ΩΘΕΙ ΤΗΝ ΜΠΕΚΑΤΣΑ

Οι παράγοντες της αποδημίας

Η μελέτη είναι ελληνική, από τους γνωστούς επιστήμονες Μπίρτσα, Σόκο, Παπασπυρόπουλο, Μπατσελά και Μπιλίνη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Italian Journal of Zoology», 

Το συγκεκριμένο θέμα μάς ενδιαφέρει άμεσα και βαθιά διότι αφορά τους μη βιολογικούς παράγοντες που ωθούν την μπεκάτσα στην αποδημία. Μη βιολογικοί παράγοντες είναι ο καιρός και οι φάσεις της Σελήνης. Από πρακτική εμπειρία και τις συζητήσεις στα κυνηγετικά στέκια ξέρουμε ότι πέφτει πολλή πιθανολογία και σπέκουλα για τι καιρό και τι φεγγάρι θα φέρει τις μπεκάτσες. Ας δούμε όμως τι βρήκαν οι επιστήμονες. Η έρευνα έγινε για μια σειρά ετών στα ίδια μέρη της Μακεδονίας και ο εντοπισμός των πουλιών έγινε με σκυλιά. Σε ένα διάστημα 12 ετών οι επιστήμονες επισκέφθηκαν τα «σημεία» που τους υπέδειξαν τοπικοί κυνηγοί δεκάδες φορές.

Η έρευνα ακολούθησε την τακτική της γραμμικής έρευνας όπου οι ερευνητές ακολουθούν την ίδια γραμμή και ψάχνουν δεξιά και αριστερά σε κάποιο προκαθορισμένο πλάτος, στη συγκεκριμένη περίπτωση 200 μέτρα από τη γραμμή μήκους 5 χιλιομέτρων.

Οι επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί σε ό,τι αφορά τις φάσεις της Σελήνης: «Δεν βρήκαμε καμία σχέση με τις φάσεις της Σελήνης και τη διάρκεια της ημέρας», λένε.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων δείχνει ότι πιο σημαντικοί παράγοντες στη μετακίνηση της μπεκάτσας είναι η βαρομετρική πίεση, τα μετεωρολογικά μέτωπα και τα τοπικά καιρικά φαινόμενα. «Πρώτον, η αύξηση της μπεκάτσας στην υπό μελέτη περιοχή συνδέεται με την αύξηση της βαρομετρικής πίεσης του τρέχοντος δεκαήμερου», λένε οι επιστήμονες.

Η μπεκάτσα στην περιοχή της μελέτης εμφανιζόταν αυξημένη όταν είχε μείωση των ανέμων στη Σερβία και μείωση βροχοπτώσεων στη Σλοβακία μέσα στο ίδιο δεκαήμερο.

Τα βαρομετρικά χαμηλά συνοδεύονται από βροχές και καταιγίδες, τα βαρομετρικά υψηλά αντίθετα εμφανίζουν καθαρό ουρανό και ηλιοφάνεια και χαμηλότερη υγρασία. Η μπεκάτσα στην περιοχή της μελέτης εμφανιζόταν αυξημένη όταν είχε μείωση των ανέμων στη Σερβία και μείωση βροχοπτώσεων στη Σλοβακία (Slovakia sic) μέσα στο ίδιο δεκαήμερο.

Η πτήση στη βροχή είναι κάτι που αποφεύγουν τα πουλιά λόγω της μείωσης ορατότητας και της αυξημένης κόπωσης όταν τα φτερά είναι βρεγμένα.

Επίσης, όταν μειώνονταν οι βροχοπτώσεις στο προηγούμενο δεκαήμερο στην περιοχή της μελέτης αυξάνονταν οι μπεκάτσες. Οι επιστήμονες αποδίδουν αυτή την αύξηση στο γεγονός ότι η συσσωρευμένη υγρασία στο έδαφος ευεργετεί τους γαιοσκώληκες, την κύρια τροφή της μπεκάτσας. Η μπεκάτσα και οι γαιοσκώληκες είναι ένα άρρηκτα συνδεδεμένο δίδυμο.

Ψηλές θερμοκρασίες
Σε χρονιές που οι θερμοκρασίες στις βόρειες χώρες, χώρους αναπαραγωγής της μπεκάτσας, ήταν σχετικά ψηλές, παρατηρήθηκε μειωμένη παρουσία της μπεκάτσας στον χώρο μελέτης. Οι Ελληνες επιστήμονες καθώς και άλλοι πιθανολογούν ότι η σχετικά υψηλή θερμοκρασία κρατά τους γαιοσκώληκες στην επιφάνεια και επιτρέπει στην μπεκάτσα να τραφεί. Και εφόσον τρέφεται δεν έχει λόγο να μετακινηθεί.

Είναι ενδιαφέρουσα η δήλωση ότι δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ φεγγαριού και μπεκατσοκινήσεων, κάτι που καταρρίπτει τις ρήσεις των παλιών περί πρώτου φεγγαριού του Νοέμβρη και άλλα λαϊκά προγνωστικά. Αυτό που φαίνεται να μετρά είναι το ψύχος στις χώρες πιο βόρεια από εμάς και κατά πόσο υπάρχουν προσβάσιμα σκουλήκια για τροφή.

Επειδή τα σκουλήκια, οι γαιοσκώληκες κατά το επιστημονικότερον, αποτελούν θεμελιώδη παράγοντα σε ό,τι αφορά την μπεκάτσα, καλό είναι να μελετήσουμε εμείς οι κυνηγοί την παρουσία τους και τη βιολογία τους. Και σε αυτό θα βρούμε ότι ο γαιοσκώληκας, που είναι σημαντικός για την επιβίωση της μπεκάτσας, είναι επίσης εκλεκτός μεζές για τον αγριόχοιρο. Η απότομη αύξηση του αγριόχοιρου στην Ελλάδα προφανώς θα έχει κάποια επίδραση στον αριθμό του γαιοσκώληκα και κατ' επέκταση στην μπεκάτσα.